10 augustus 2005 - Presentatie herdruk van een boek over het verblijf
in een vrouwenkamp op Java
Op 10 augustus 2005 presenteerde de uitgever Meinema
de herdruk van het succesvolle boek van Henriette van Raalte
over de tijd waarin zij als Jetje Geel, met haar moeder en zusjes,
in verschillende Japanse vrouwenkampen op Java gevangen
heeft gezeten.
Er was veel belangstelling voor de presentatie. De schrijfster zelf hield een ontroerende toespraak, een voormalig kampvriendje las een tekst uit
het boek voor en een ander kampgenootje haalde een paar pregnante herinneringen op.
Het boek zal binnenkort ook in het Japans uitkomen
Gebaar subsidie niet voor "Kampers"
Het verhaal werd voor verfilming ingezonden voor een startsubsidie van Het Gebaar Projecten. De subsidie aanvraag werd afgewezen. Deze
afwijzing werd bevestigd door de Bezwaren Commissie, die onlangs eindelijk - na een half jaar - met het definitieve besluit af kwam. In Nederland
worden bezwaren tegen subsidie-afwijzingen nooit gehonoreerd. Volgens onze advocaten is dat het gevolg van een hiaat in de
wetgeving. Bezwaar aantekenen is dus een pure formaliteit. Om diezelfde reden heeft naar de rechter stappen ook geen
enkele zin omdat de rechter niet in bestuurlijke beslissingen treedt vanwege de scheiding der machten.
SVJ die ook een viertal projecten had ingestuurd, die alle zijn afgewezen, werd dan ook dringend geadviseerd om geen
juridische stappen te ondernemen omdat dit niets uithaalt, maat wel veel geld kost. Wij zijn ons advocatenkantoor heel dankbaar
voor dit advies. Dat heeft ons duizenden euro's bespaard.
In onze Nieuwsbrief van mei j.l. hebben wij al gemeld dat projecten die de Japanse
Kamptijd betreffen waarschijnlijk allemaal zijn afgewezen. De Beoordelingscommissie
van Het Gebaar Projecten weigert een lijst van afgewezen projecten vrij te geven onder
het mom van de Privacy bescherning. Wel vreemd dat dit motief niet gold voor de projecten
die wel een subsidie mochten ontvangen. Daar komen we binnenkort op terug.
In ieder geval vond de commissie de vermaarde Nederlandse filmactrice en producente
Willeke van Ammelrooy, die onlangs de hoofdrol heeft gespeeld in
een Amerikaanse film, niet goed genoeg voor een donatie voor de verfilming van het
boek van Henriette van Raalte-Geel. Hiermee is een unieke gelegenheid verkwanseld
voor een Nederlandse film over de vrouwenkampen in het voormalig Nederlands Indië
tijdens de Japanse bezetting.
Presentatie ‘Mogen wij altijd in dit kamp blijven?’ 10 augustus 2005
Dit boek is een hernieuwde uitgave van mijn boek. Het brengt een hulde aan de moeders in de Japanse interneringskampen. Het beschrijft het leven van één gezin in Ned. Indië toen dit door Japan werd bezet. De jonge vrouw van 32 jaar was mijn moeder die met drie kinderen onder de vijf jaar plotseling werd weggerukt uit haar comfortabele bestaan om drie jaar lang met ons achter prikkeldraad in verschillende kampen te worden opgesloten. Het laatste jaar van de overheersing waren de omstandigheden buitengewoon slecht. We kregen een leefruimte van 3,5 vierkante meter waar wij met onze schamele bezittingen moesten zien te overleven. Mijn moeder die gewend was aan een royaal huis met een aantal bediendes, ving vliegende mieren en kikkers om aan extra eten te komen. Ze vond het vanzelfsprekend om ons ook in de oorlog normen en waarden bij te brengen van de sfeer waarin zij was opgegroeid. Onafgebroken en ongebroken streed mijn moeder fier voor het gezin. Voor u kunt u zien het decor: Een prikkeldraadomheining rondom een groot veld, waar tussen de palmbomen 14 vervallen bamboebarakken werden neergezet met een badhuis, latrines en een beerput vol met vliegen. Zesendertighonderd vrouwen en kinderen leefden hier aan de rand van de dood. Een lijdensweg; een collectieve lijdensweg want 65.000 tot 70.000 vrouwen en kinderen werden door de Japanse bezetter van hun vrijheid beroofd en ondergebracht in dezelfde soort omstandigheden die ik heb beschreven.
Het onderwerp van de Japanse Vrouwenkampen is een unieke en onderbelichte historische gebeurtenis. Toen het Japanse Keizerrijk in Ned. Indië de lakens uitdeelde kwam er een gedwongen scheiding in de gezinnen tot stand. Mannen en vrouwen werden apart in concentratiekampen ondergebracht. Toen Japan ging verliezen, werden onnoemlijke aantallen vrouwen en kinderen op een afschuwelijke wijze per geblindeerde trein naar de havensteden vervoerd om ze als schild te kunnen gebruiken tegen de aanvallende Geallieerden.
De vrouwenkampen vormen enerzijds een zeer traumatische ervaring in het leven van de vrouwen en kinderen, anderzijds is er een rode draad die door vrijwel alle ervaringen van oud-kampbewoners loopt: het geestelijk overleven in een situatie waar alleen lijdelijk verzet mogelijk is. Ondanks de extreme ellende hielden ze vast aan de eigen cultuur en beschaving.
Binnen enkele decennia zal niemand van de oud-kampbewoners meer in leven zijn. Het is van groot belang dat wij er alles aan doen om de herinneringen van de vrouwen en kinderen die in de Japanse kampen zaten voor de toekomst veilig te stellen. Ned. Indië behoorde immers tot de soevereiniteitsoverdracht tot het Koninkrijk der Nederlanden. Een paar maanden na de capitulatie van Japan dankte Koningin Wilhelmina de oud geïnterneerde vrouwen voor alles wat zij onder de druk van een meedogenloze vijand voor het Koninkrijk hadden gedaan. Daar bleef het dan bij, op de dubbele bonnen na.
Na de oorlog kwamen we berooid in Nederland aan en de oud kampbewoners konden nergens hun verhaal vertellen. Op het lesrooster van onze vaderlandse geschiedenis komt de wereldoorlog in Z.O. Azië nauwelijks ter sprake, zodat de Nederlandse jeugd niet weet van de geschiedenis van hun oudere landgenoten die in Ned. Indië slachtoffer werden van de wrede Japanse overheerser. Wel weten ze dat Hiroshima door de atoombom
is verwoest.
De Stichting Gastdocenten Z.O. Azië heeft met Willeke van Ammelrooy contact opgenomen omdat er een eenmalige subsidie verstrekt werd voor de Indische gemeenschap. Mevrouw van Ammelrooy heeft ruim een jaar geleden een project ingediend bij de collectieve doelen van de Stichting Het Gebaar, om op basis van mijn boek een TV-documentaire te produceren. Het heeft niet mogen zijn dat bij de 60e herdenking van het Einde van de Tweede Wereldoorlog het project door Het Gebaar zal worden gesteund. Dat was voor de oud kampbewoners voor een teleurstelling. Maar we gaan door! Wij vinden het belangrijk dat de geschiedenis van Ned. Indië in de Tweede Wereldoorlog op de kaart wordt gezet. Binnenkort zal een begin gemaakt worden om fondsen te werven om dit project alsnog van de grond te krijgen.
Op 6 augustus j.l bekeek ik het televisie-programma van de Herdenking in Hiroshima. Zestig jaar geleden werd de eerste atoombom afgeworpen om Japan tot onvoorwaardelijke overgave te dwingen. Japan ontkent de schuldvraag dat zij de Tweede Wereldoorlog heeft ontketent. Japan blijft de slachtofferrol vervullen en wil ambassadeur van de Wereldvrede worden. Wij, Nederlanders, uit Ned. Indië danken ons leven aan deze bom. De atoombom heeft enorme verwoestingen aangericht, maar er zijn veel meer mensenlevens gespaard. Een massale slachting zou hebben plaats gevonden van meer dan een miljoen Geallieerde en Japanse soldaten als de oorlog was blijven voortduren. Japanners zijn verbaasd en weten nog steeds niet wat er in de Tweede Wereldoorlog is voorgevallen omdat ze van hun overheid niet op de hoogte gebracht mochten worden van hun eigen geschiedenis. Nu het reizen en de communicatie makkelijker is geworden begint de derde naoorlogse Japanse generatie zich af te vragen wat er werkelijk gebeurd is. Het is een kleine groeiende groep die de waarheid wil weten.
In dit kader heb ik contact gekregen met Akira Tanzawa, een Japanner die zich inzet voor de ware geschiedenis van Japan. Regelmatig reist hij uit Hirado naar Thailand om met de Australiërs samen te werken aan het Hell Fire Pass Memorial Museum 80 km vanaf Kanchanaburi. De Hell Fire Pass was de meest gruwelijke plaats van de Birma Spoorweg. Hier kwamen vele Australiërs en Britse krijgsgevangenen om het leven. Omdat er zoveel Japanners naar deze plaats in Thailand komen, vertaalt Akira Tanzawa alle Engelse onderschriften in het Japans. Toen hij mijn boek zag, wilde hij het vertalen, maar had er te weinig tijd voor. Toen heb ik contact gezocht met de Japanse Prof. Muraoka die mij aan Yukari Tangena heeft voorgesteld. Ze is al een eind op weg met de vertaling in het Japans en ik kan u vertellen dat zij hier aanwezig is.
Graag zou ik Maarten de Lussanet willen verzoeken of hij een stuk uit het boek wil voorlezen (pagina 140, 2e alinea …De kampcommandant tot en met pagina 143 1e alinea. Tot …Is de oorlog voorbij, …)
Op deze dag 10 augustus zestig jaar geleden, speelden mijn kornuitjes en ik allerlei spelletjes in de kuilen van onze toekomstige massagraven.
Enkele van mijn kampgenootjes zijn hier aanwezig.
Ecky en Afke Romkema konden vandaag helaas niet komen. Ecky’s man is ernstig ziek en woont in Heerenveen. Afke belde mij gister op dat zij een erg vermoeide tijd achter de rug heeft en het voor haar ook te ver is naar Den Haag te komen. Maar ik kan begroeten Maarten de Lussanet, zijn zusje Marja kon niet komen, Liesje de Kroes, Emmy Scholz en Eveline Geerlings. Zestig jaar geleden waren haar broertje Henk en zusje Betteke er nog bij. Betteke was mijn onafscheidelijke vriendinnetje. Na de kamptijd gingen we samen naar het KPM logeergebouw, daarna op de Nieuw Amsterdam. Betteke en ik spraken af dat we elkaar in Holland zouden zien. Toen ik haar miste vertelde mijn moeder dat Henk en Betteke kort na aankomst op dezelfde dag in Nederland zijn overleden. Een paar jaar geleden heb ik Eveline opgespoord en wil aan haar dit eerste boek met het fotootje van Betteke geven. Het leven van Henk en Betteke is kort geweest, maar zij hebben wel een spoor aan herinneringen bij mij achter gelaten.
Klik hier voor meer informatie over het boek.
Deze eremedaille is bestemd voor alle vrouwen die de terreur in de Japanse concentratiekampenvan 1942 tot en met 1945 hebben getrotseerd.
Hieraan hebben vele kinderen in hoge mate hun leven te danken.
Mevrouw Geel, de moeder van Henriette, heeft deze medaille in 1947 ontvangen als teken van erkenning.
<< Terug
|
|
